Ze staat er dan toch maar, Patti Smith, 76 lentes jong, een tweede avond op rij in het Koninklijk Circus … Ze doet het nog steeds! Ze heeft nog steeds power, ze rock-‘n-rollt, performt, … nog steeds intens, gepassioneerd.
Ik geef het toe, ik ben een diehard! Ik probeer zo vaak mogelijk bij haar concerten te zijn, en geniet er telkens weer van. Haar laatste album is ondertussen tien jaar oud en sindsdien blijft ze steeds uit haar onsterfelijk repertoire putten. En toch, word ik haar nummers en haar uitstraling en spirit nooit beu. Minutenlang durende songs, poëtische teksten op muziek, en hoe!
Neem nu, “Beneath the Southern Cross”, een song van een tiental minuten. Op zich een relatief korte tekst, maar waar halverwege crescendo een muzikale hel losbarst, waarbij de muzikanten de vloer krijgen. Een power trio, Patti’s zoon Jackson Smith (gitaar), Tony Shanahan (bass/keyboards en vocals), Seb Rochford (drums). Opzwepend. En bij het afsluiten van het nummer, Patti’s statement:
Feel the energy
Feel the freedom
The fucking freedom
Ja, dit is Patti Smith!
Ook bij de covers van Jimi Hendrix’ “Stone Free” en Led Zeppelin’s “Since I’ve been loving you”, krijgen de muzikanten de spotlights. Dit laatste nummer is blijkbaar nieuw, want ze brengt de lyrics mee als geheugensteuntje. Een vel papier, dat ze later aan een fan geeft, met de bedenking “a worthless piece of paper, that you will cherish all your life”.
Patti Smith’s songs hebben een verhaal en/of een boodschap, en zijn vaak opgedragen. Tussendoor neemt Patti ons mee in haar leven, verhaalt over haar vrienden, en ook het verlies ervan. “We loose people, but they stay alive in our human memory” (introductie bij “Beneath the Southern Cross”).
Zo vertelt ze over hoe zij en enkele anderen waakten bij het sterfbed van Allen Ginsberg, haar mentor en goede vriend. Ze herinnert zich levendig de staking van de vuilnisophalers, en hoe in New York City het huisvuil zich opstapelde. Maar het zijn geen gewoon onschuldige anekdotes. Tussen de lijnen vertelt ze vaak, waar het voor haar echt om gaat. Bij Ginsberg’s overlijden, en de daaraan gekoppeld song, “Don’t say nothing” vertelt ze hoe het haar (nogmaals) duidelijk werd dat ze niet moest zwijgen, maar moest opkomen voor wat ze te zeggen heeft, “we will have to speak for ourselves”.
En uiteraard verwijst ze bij de song “My Blakean year”, naar William Blake, een van haar geliefde dichters, een 19e-eeuwse activist, die streed voor kinder- en vrouwenrechten, bezorgd was over de zinloze oorlogen en de verwoestende effecten van de industriële revolutie. En dit is voor Patti de aanleiding om ons te wijzen op onze verantwoordelijkheid. Hij deed zijn werk, ook al was hij in zijn tijd niet erkend, “He did his work! We must do our work, no matter what!” Ook op een later tijdstip, zinspeelt ze hierop, wat er ook kan gebeuren, “we don’t care, we do our job!”
Ze heeft het over de oorlog in Oekraine, “Peaceable kingdom”, aanvankelijk opgedragen aan een Amerikaanse activiste, wordt nu op gedragen aan Oekraïne.
En Johnny Depp steekt ze een hart onder de riem, wanneer ze het voor hem geschreven nummer, “Nine”, zingt.
Patti Smith brengt uiteraard ook het breder gekend werk, waar iedereen een aantal zinnen van meezingt, zoals “Dancing Barefoot”, “Because the night” (dat ze zingt voor haar “lief”, zoals ze naar wijlen guitarist Fred “Sonic” Smith, de vader van haar muzikale gezel, zoon Jackson verwijst), en uiteraard ook “Gloria”. (Zie hier de volledige setlist)
Deze klassieker is gekend als de cover van de klassieker van Van Morrison. Maar het is wel verweven met het gedicht “Oath”, dat door haar in 1970 werd geschreven.
Jesus died for somebody’s sins
but not mine
…
So Christ
I’m giving you the good-bye
firing you tonight
I can make my own light shine
and darkness too is equally fine
you got strung up for my brother
but we me I draw the line
you died for somebody’s sins
but not mine
(begin- en eindlijnen van het gedicht "Oath", Patti Smith, 1970)
Dit is wie ze is, was en altijd zal zijn! Ook toen al, ondertussen meer dan 50 jaar geleden! Patti Smith, een vrouw die persoonlijke vrijheid in haar vaandel heeft, strijd om de vrijheid te hebben “to make my own mistakes”, (zoals ze ooit in een interview zei), maar niet zonder verantwoordelijkheden. "[Gloria personifies for me] The right to create, without apology, from a stance beyond gender or social definition, but not beyond the responsibility to create something of worth” (uit het boek Collected Lyrics,2015, p. 34)
Patti Smith sluit het concert af met de encore “People Have the Power”! En ik vertrek opnieuw met weer nieuwe hoop en kracht. Misschien inspireert ze vanavond, niet alleen de jongeren die ze opriep, “[to] build a new peace movement, build a new environmental movement!”. Patti Smith, reeds een activiste in de jaren zeventig, staat er nog steeds. Wat een straffe madam! Met opgeheven vuist, en still raging against the machine.
