Hillary – portret van een bijzondere vrouw

In de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen presenteert Canvas de vierdelige documentaire Hillary. De reeks portretteert de voormalige presidentskandidate, buitenlandminister én First Lady van de VS en maakt duidelijk waarom Hillary Rodham Clinton een van de meest bewonderde en tegelijk ook controversiële vrouwen van onze tijd is geworden.

De bekroonde cineaste Nanette Burstein (The Price of Gold, American Teen, On the Ropes) kon voor de documentaire uitgebreid praten met Hillary Rodham zelf, met haar man Bill Clinton, dochter Chelsea en tientallen andere getuigen, onder wie voormalig president Barack Obama, vroegere studiegenoten, vrienden en collega’s, medewerkers, adviseurs, journalisten en politieke medestanders en rivalen.

In elke aflevering worden unieke, nooit eerder getoonde privébeelden van de presidentiële campagne in 2016 verweven met archiefbeelden uit eerdere periodes in het leven van Hillary Rodham. Zo krijgen we niet alleen een unieke inkijk in het persoonlijke leven en de carrière van Hillary, maar ook een beeld van de Amerikaanse politiek van de jaren ’70 tot nu.

Vanaf donderdag 24 september om 21.20 u. op Canvas en via VRT NU.

"I provoke strong opinions"
Hillary Rodham Clinton

Op 3 november vinden de Amerikaanse presidentsverkiezingen plaats. Geen mens durft nu nog ‘met zekerheid’ te zeggen wie zal winnen. Vier jaar geleden was dat anders. Hillary Clinton was toen de gedoodverfde favoriet. Het zou een bekroning zijn geweest van een lange en succesvolle carrière, maar ook van een levenslange strijd voor zelfbeschikking en vrouwenrechten, en tegen vooroordelen en glazen plafonds, beschuldigingen van ‘onvrouwelijk gedrag’ en corruptie. Een strijd waarin Hillary zich wapende met een harnas van naar overmoed neigende zelfzekerheid die haar mogelijk fataal is geworden bij de verkiezingen van 2016.

"Zelfs wanneer het tegendeel bewezen is, onthouden mensen toch vooral de beschuldiging. Dat soort constante karakteraanvallen eist zijn tol. Zelfs bij medestanders en vrienden. Ze wuiven het weg, ze geloven het niet. Maar toch is er die kleine ruimte achter in hun hoofd; en als er dan nog eens iets gebeurt, dan wordt die ruimte een beetje groter. Dat is het verhaal van mijn publieke leven."
Hillary Rodham Clinton

Van ‘golden girl’ tot ‘nasty woman’

"I got into law school, I thought : I’m gonna make a difference in people’s lives."
Hillary Rodham Clinton

In de eerste aflevering van de reeks, The Golden Girl, zien we hoe Hillary Rodham (°1947) zich in de jaren ’60 ontdeed van haar Republikeinse opvoeding in een voorstad van Chicago en zich ontwikkelde tot zelfbewuste rechtenstudente in Yale, waar ze een zekere Bill Clinton leerde kennen. Ze werd een succesvolle advocate, activiste en rechtenprofessor, trouwde met Clinton en volgde hem naar Arkansas, waar hij een politieke carrière uitbouwde en in 1979 gouverneur werd. Maar ook als First Lady van Arkansas (1979–81, 1983–92) bleef Hillary haar eigen weg gaan, als juriste en zakenvrouw.

De tweede aflevering, Becoming a Lady, toont hoe Hillary na de verkiezing van Bill Clinton tot president ook zelf op het nationale podium verscheen als First Lady van de Verenigde Staten (1993-2001). Ze bleef daarbij niet op de achtergrond zoals de meeste van haar voorgangers, maar speelde een actieve politieke rol en ontpopte zich tot feministisch icoon over heel de wereld.

"There’s a set of expectations about the First Lady. I violated them from the beginning."
Hillary Rodham Clinton

In de loop van de tweede ambtstermijn van Bill Clinton werd Hillary geconfronteerd met de meest pijnlijke periode uit haar huwelijk: de Lewinsky-affaire. Het was een crisis die haar heel haar verdere leven zou blijven achtervolgen, zelfs 20 jaar later in de campagne tegen Donald Trump. Dat blijkt in de derde aflevering, The Hardest Decision.

Hillary Rodham en Bill Clinton in het Witte Huis in 1998 – © William J. Clinton Presidential Library

In de laatste aflevering, Be our champion, go away, volgen we Hillary’s eigen politieke carrière na afloop van het presidentschap van haar man. Ze werd in 2001 senator in New York, verloor de race om de nominatie tot democratische presidentskandidaat van Barack Obama in 2008, maar werd in 2009 wel minister van buitenlandse zaken. In 2016 nam ze het op tegen Donald Trump in de presidentsverkiezingen. Hoewel ze meer stemmen kreeg dan Trump, haalde ze geen meerderheid in het kiescollege en werd Donald Trump president.

Tijd voor een terugblik

"Hillary Rodham Clinton is een polariserende vrouw", zegt documentairemaakster Nanette Burstein. "Ze wordt over de hele wereld bewonderd, maar kreeg ook bakken kritiek. Ik heb mij altijd afgevraagd hoe dat komt. Wat zegt dat over onze houding tegenover gender? Over onze cultuur? In welke mate is zijzelf of zijn wij verantwoordelijk voor die polarisatie. En wie is de echte Hillary? Al jaren wou ik een documentaire over haar maken om een antwoord te vinden op die vragen. En dit was het juiste moment. Ze bekleedt geen politiek ambt en is ook niet in de running voor een functie. Voor het eerst sinds de jaren ’80 kan ze vrijuit spreken zonder zich al te veel te bekommeren over de politieke gevolgen."

Burstein kreeg ruim te tijd om met Hillary Clinton te praten. Ze interviewde ook haar familie, vrienden, collega’s en journalisten die haar al jaren volgden. Daarnaast mocht ze gebruik maken van het persoonlijke beeldarchief van de Clintons en vele uren ‘fly on the wall’ videomateriaal van Hillary en haar staf tijdens de campagne van 2016.

Burstein : "Het levensverhaal van Hillary reikt ons een pak belangrijke en relevante thema’s aan. Ze verlegde de grenzen van genderrollen en doorbrak verwachtingspatronen, maar ze moest ook geregeld bakzeil halen en compromissen sluiten. Haar persoonlijke ervaringen reflecteren de complexe gevoelens en vooroordelen in onze cultuur tegenover vrouwen. De documentaire belicht ook de Amerikaanse partijpolitiek in de voorbije 30 jaar. Toen de Clintons naar het Witte Huis kwamen, zag je het begin van een vuile oorlog tussen de partijen. En dat is sindsdien alleen maar erger geworden. Nog een andere verhaallijn door de reeks is Hillary’s huwelijk : de offers die ze ervoor bracht, wat ze in ruil gekregen heeft, maar ook hoe ze uiteindelijk beoordeeld is voor de daden van haar echtgenoot."

Bij de tientallen getuigen zijn naast Hillary en Bill Clinton en hun dochter Chelsea onder meer ook jeugdvrienden en studiegenoten van Hillary (Betsy Ebeling, Eleanor Acheson, Nancy Bekavac) en Bill (Patty Criner), een collega bij het advocatenkantoor Rose Law (Jerry Jones), politici (Barack Obama, de Republikeinse senator Bill First, en de Democraten Frank Barney en Barbara Mikulski), politieke medewerkers van de Clintons (Paul Begala, Lisa Caputo, Jennifer Palmieri, John Podesta, Melanne Verveer) en journalisten als Peter Baker (New York Times), Karen Tumulty (TIME Magazine), Margaret Talev (Bloomberg), David Brock (American Spectator), Sandra Sobieraj (Associated Press) en Andrea Mitchell (NBC News).

Voorbij het eigen gelijk

Documentaires zoals Hillary hebben over het algemeen hun voor- en tegenstanders. En die breuklijn loopt meestal parallel met de houding van de kijkers tegenover de geportretteerde. Maar in dit geval zijn de meeste neutrale waarnemers het erover eens dat Hillary meer is dan een apologie van een vrouw die haar gelijk probeert te bewijzen. Door de veelheid van getuigen en meningen krijgen we een genuanceerd beeld van een bijzondere vrouw en tegelijk ook van de Amerikaanse politiek in de voorbije halve eeuw.

• Love her or hate her, one thing we can agree on is that she’s essential to telling the story of world politics in the last half-century. And “Hillary” is the most accomplished version of her story so far. This is incredible documentary filmmaking no matter your party affiliation. - RobertEbert.com
• Hillary is about Hillary Clinton, yes. But it’s also a recap of how America has viewed feminism and women seeking power during the late-20th and early-21st centuries. That makes it essential viewing. - New York Magazine
• It’s difficult to think of any film that speaks to our moment as strikingly as this documentary does. The same goes for all four hours of this never less than mesmerizing film. - The Wall Street Journal
• What emerges is an artfully structured personal history of modern feminism, told in the context of a country and a culture still grappling with a daunting degree of gender bias. - The Washington Post